Doğum kontrol yöntemleri erkekler ve kadınlar için geliştirilen birçok yöntemi içeren uygulamalardır. Bazı yöntemler erkek üreme hücresi sperm ile kadın üreme hücresi ovumun yani yumurtanın buluşmasını engelleyerek döllenmeyi önler. Bazı yöntemlerde döllenen yumurtanın rahime yerleşmesini engeller. Size uygun hangi yöntemin doğru olduğunu öğrenmek ve kullanmak için mutlaka bir uzmandan yardım almanız gerekecektir.
Kullanımı kişiden kişiye göre farklılık gösteren doğum kontrol yöntemlerinden bazıları şunlardır.
Erkekler tarafından kullanılan kondom penise takılan şeffaf bir kılıftır. Spermleri kılıfın içinde tutarak dışarı çıkmalarını engeller ve bu sayede gebelik oluşmasını önlemiş olur. Dünyada en yaygın kullanılan yöntem olan kondom cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemede koruma sağlar. Latexs alerjisi olan kişiler poliizopren maddesinden üretilen kondom kullanabilirler.
Doğum kontrol hapları sadece kadınlar tarafından kullanılan bir yöntemdir. İçerdiği östrojen ve progesteron hormonları ile kadın vücudunda yumurta oluşmasını engeller. Yumurtlama olmadığı için kişi gebe kalamaz. Sadece etkili doğum kontrol yöntemi olarak kullanılır ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardan koruma sağlamaz. Her gün düzenli olarak alınması gerekir.
Ria uygulaması kadınlar tarafından kullanılan ve rahime yerleştirilen küçük bir alet yardımı ile sperm ile yumurta hücresinin buluşmasını engelleyerek işlev görür. T şeklinde olan bu küçük cihaz kadının tüplerini tıkayarak yumurtanın geçişine izin vermez. Hormonlu ve düz olan şekilleri vardır. Hormonlu spiraller asgari şekilde hormon salgılayarak rahimin tabakasını inceletir. İncelen tabakaya döllenen yumurta tutunamaz ve bu şekilde gebelik oluşmaz.
Koruyucu iğneler kadınlar tarafından kullanılır. Aylık ve üç aylık uygulama şekilleri vardır. Etki mekanizması doğum kontrol haplarında olduğu gibidir. Her gün düzenli olarak hap içmeyi unutan kişiler için en doğru yöntemdir. Aylık iğnelerin içeriği östrojen ve progesterondur. 3 aylık iğnelerin içeriği sadece progesteron hormonudur. En fazla yan etki 3 aylık iğne kullanımında görülür. Bazı yan etkileri çok sık adet görme, hiç adet görememe ve ara kanaması oluşmasıdır. Kilo artışı ve kıllanma görülme olasılığı kişiden kişiye göre değişir.
Deri altı implantları deri altına yerleştirilen ve oradan düzenli olarak hormon salgılayan küçük çubuk şeklinde olan cihazlardır. Kadın doğum uzmanı tarafından deri altına yerleştirilir ve 5 yıl koruma sağlar. Ülkemizde sık uygulanan bir yöntem değildir.
Takvim yöntemi herkeste etkin olan bir yöntem değildir. Takvim yönteminin işe yaraması için kadının adetlerinin düzenli olması şarttır. Normalde düzenli aralıklarla adet olan kadınlarda yumurtlama adet başlangıcından itibaren 14. gün olarak hesaplanır. Bundan 3 gün önce 3 gün sonra cinsel ilişki yaşanmaması gerekir. Bu sayede sperm ile yumurta buluşamayacak ve gebelik oluşmayacaktır.
Sıklıkla kullanılan bu yöntem etkin bir yöntem değildir. Gebe kalma riski her zaman çok yüksektir.
Kadınların uyguladığı bu yöntemde artık çocuk istemeyen kişiler tüplerini bağlatarak gebelikten korunabilirler. Yumurta tüplerden geçemeyerek döllenme gerçekleşmeyecektir. Tübligasyon cerrahi bir işlemdir ve eşlerin rızası gerekir. Aynı işlem erkeklerde uygulanır ise vazektemi olarak adlandırılır.